Ένθετο τέχνης 170
Χαραγμένες μαρτυρίες
Περίπου 30 χιλιόμετρα νότια τῆς Κορίνθου ὑπάρχει τὸ ἡμιορεινὸ χωριὸ Στεφάνι, ποὺ σήμερα ἀνήκει στὸν δῆμο Κορινθίων. Τὸ Στεφάνι ἔχει ἰδιαίτερο ἀρχαιολογικὸ ἐνδιαφέρον, μεταξὺ ἄλλων καὶ γιὰ τοὺς τρεῖς μεταβυζαντινοὺς ναούς του. Ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς εἶναι ὁ κοιμητηριακὸς ναὸς τοῦ Ἁγίου Ἀθανασίου (δίπλα στὸν σύγχρονο ἐνοριακὸ ναὸ τοῦ Ἀπόστολου Στεφανᾶ). Ὁ ναὸς αὐτὸς χρονολογεῖται περίπου τὸν 17ο αἰ. Εἶναι χαμηλὴ μονόκλιτη βασιλικὴ μὲ μία μοναδικὴ εἴσοδο στὰ δυτικά. Ὁλόκληρος ὁ ναὸς εἶναι ἁγιογραφημένος, ἀλλὰ σὲ αὐτὸν πρέπει νὰ ἔχουν ἐργαστεῖ τουλάχιστον δύο ἁγιογράφοι: ἕνας αὐστηρότερος ποὺ ἀκολουθεῖ τὴν Κρητικὴ Σχολή (ἰδιαίτερα γνωστὴ στοὺς καλλιτέχνες τῶν τελῶν τοῦ 16ου καὶ τῶν ἀρχῶν τοῦ 17ου αἰ. στὴν περιοχή) καὶ ἕνας πιὸ λαϊκός.
Ὁ ναὸς εἶναι γεμάτος ἀπὸ χαράγματα, μερικὰ ἀπὸ τὰ ὁποῖα ἔχουν ἰδιαίτερη ἱστορικὴ ἀξία. Περίπου στὸ κέντρο του ὑπάρχει μία ἁψίδα καὶ στὴ βόρεια ἀπόληξή της ἔχει ἱστορηθεῖ ἡ μορφὴ τοῦ ἁγίου «Εὐθημίου», ὅπως γράφει ὁ ὀλιγογράμματος ζωγράφος. Ἀπὸ τὴ μορφὴ τοῦ ἁγίου λείπουν τὰ μάτια, κατὰ τὴ συνήθεια τῶν Μουσουλμάνων τῆς Ὀθωμανοκρατίας νὰ τὰ «βγάζουν». Πάνω ἀπὸ τὸν δεξιὸ ὦμο τοῦ Ἁγίου ὑπάρχουν δύο ἐπιγραφές:
1. «1686 ἐμινι αὐγουστου16/ ἐπιρε/ ὁ βενετζάνος/ τὸ ἀνάπλι» 2. «1715 - ἀλαναρίου - 4 - /ἰμέρα σαβάτο ἐπῆρε/ ὁ τοῦρκος τὸ ἀνάπλη ὁ βε/ ζίρης ἴρθε ἀτός του (ἦλθε ὁ ἴδιος ὁ μέγας βεζίρης) κὲ ἐ/ πίρε τὸν μορέα ὅλονε»
Τὸ Στεφάνι ἔχει θέα στὸν Ἀργολικὸ κάμπο ποὺ ἀνοίγεται νοτιότερα καὶ οἱ κάτοικοι τοῦ χωριοῦ γίνονταν μάρτυρες ἱστορικῶν γεγονότων ποὺ ἔχουν χαράξει στοὺς τοίχους τοῦ Ναοῦ γιὰ νὰ διατηρήσουν τὴ σχετικὴ μνήμη. Ἡ πρώτη ἐπιγραφὴ ἀναφέρεται στὴν κατάληψη τοῦ Ναυπλίου τὸ 1686 ἀπὸ τοὺς Βενετούς (ἡ Κόρινθος ἀκολούθησε τὸ 1687) καὶ ἡ δεύτερη στὴν ἀνακατάληψή του ἀπὸ τοὺς Ὀθωμανοὺς μὲ ἀστραπιαία ἐκστρατεία τὸ 1715.
ΒΑΣΩ ΓΩΓΟΥ