Ένθετο τέχνης 159

Ἕνας περουβιανὸς Χριστὸς πάσχων


Ὁ Edilberto Mérida Rodríguez (Κοῦσκο τοῦ Περοῦ, 1927-2009) θεωρεῖται ἕνας ἀπὸ τοὺς πιὸ σημαντικοὺς καλλιτέχνες τῆς λατινοαμερικανικῆς χώρας. Τὰ ἔργα του εἶναι μικρὰ γλυπτὰ ἀπὸ ξύλο καὶ πηλό, ἐνῶ ἡ δημιουργία του «ὁ Χριστὸς πάσχων στὸν σταυρὸ» ἀποτυπώνει μὲ δραματικὸ τρόπο τὸ θεῖο πάθος καὶ ἔχει γίνει σύμβολο τῆς θεολογίας τῆς Ἀπελευθέρωσης. Δὲν θὰ ἦταν ἄστοχο νὰ ποῦμε ὅτι οἱ δημιουργίες τοῦ Mérida εἶναι μία ἀπὸ τὶς καλλιτεχνικὲς ἐκφράσεις αὐτοῦ τοῦ κινήματος.

Αὐτὸ ποὺ ξεκίνησε τὸν προηγούμενο αἰώνα ὁ Mérida ὡς μοναδικὴ ἔκφραση τῆς δημιουργικῆς ἰδιοφυΐας ἑνὸς καλλιτέχνη, ἔχει πλέον γίνει καλλιτεχνικὸ ρεῦμα διαμαρτυρίας γιὰ τὰ ζητήματα κοινωνικῆς δικαιοσύνης καὶ κραυγὴ ὑπεράσπισης τοῦ πλήθους τῶν ἀνθρώπων ποὺ ζοῦν στὶς Περουβιανὲς Ἄνδεις. Σὲ ὅλη τὴ δεκαετία τοῦ 1950 παρακολούθησε ἐργαστήρια λαϊκῶν καλλιτεχνῶν καὶ τὴν Σχολὴ Καλῶν Τεχνῶν τοῦ Κοῦσκο. Ἡ πρώτη ἔκθεση ποὺ πραγματοποίησε τὴν δεκαετία τοῦ 1960 δέχθηκε σκληρὲς κριτικές, διότι ἦταν δύσκολο νὰ γίνει ἀποδεκτὴ ἀπὸ τοὺς ἁπλοὺς καὶ φτωχοὺς ἀνθρώπους τῆς χώρας του. Κάποια μέρα, παρατηρώντας μιὰ φτωχὴ γυναίκα νὰ δουλεύει κουρασμένη καὶ ἱδρωμένη, μὲ χάλκινο τὸ πρόσωπό της ἀπὸ τὸν ἥλιο, μὲ δεμένες τὶς πληγές της καὶ μὲ ἕνα βαρὺ δεμάτι στὴν πλάτη της, κατανόησε τὸν βαθὺ πόνο καὶ τὴν ταλαιπωρία ποὺ μάστιζε μιὰ φυλὴ ποὺ εἶχε μείνει στὸ περιθώριο μὲ τὴν πάροδο τοῦ χρόνου.

Ὁ Mérida κατορθώνει μέσα ἀπὸ τὴν τέχνη του νὰ δώσει πρωτόγνωρες ἐκφράσεις στὰ πρόσωπα τοῦ θείου δράματος, τὸν Χριστὸ καὶ τὴν Παναγία. Χρησιμοποιεῖ τὰ χαρακτηριστικὰ τῶν ἀνθρώπων τοῦ τόπου του· ὁ Χριστὸς καὶ ἡ Παναγία μοιάζουν μὲ τὰ πρόσωπα τῶν ἀνθρώπων τοῦ Περοῦ. Ἀλλὰ πιὸ σημαντικὸ εἶναι ὅτι ἕνας λαϊκότροπος καλλιτέχνης ἀποτύπωσε στὰ ἔργα του τοὺς καθημερινοὺς ἀνθρώπους τοῦ Περοῦ, τὰ βάσανα, τοὺς πόνους, τοὺς καημούς τους καὶ τὴν φτώχειά τους. Ὁπότε καὶ ὁ Χριστὸς εἶναι ἕνας ἀπὸ αὐτοὺς τοὺς πονεμένους ἀνθρώπους. Ἂν καὶ συνήθως λέμε ὅτι ὁ Χριστὸς προσέλαβε τὴν ἀνθρώπινη φύση, ἐδῶ βλέπουμε τὸ πολὺ συγκινητικό, οἱ ἄνθρωποι ἄλλοτε νὰ κουβαλᾶνε τὸν ἴδιο τὸν Χριστὸ καὶ ἄλλοτε νὰ δίνουν σὲ αὐτὸν τὰ χαρακτηριστικὰ τοῦ πόνου καὶ τοῦ μόχθου τους. Μὲ αὐτὸ τὸν τρόπο ὁ Χριστὸς δὲν σήκωσε ἅπαξ τὸν σταυρό του, ἀλλὰ συμπορεύεται μὲ τὸν κάθε ἄνθρωπο προσωπικὰ στὸν γεμάτο πόνο καὶ δυσκολίες δρόμο τῆς ζωῆς.

ΓΙΩΡΓΟΣ ΝΤΟΚΟΣ


Όλα τα ένθετα τέχνης: