Ένθετο τέχνης 154

Τὸ Ψηφιδωτὸ τῆς Συναγωγῆς

«Ἡ πίστη τοῦ Ἰησοῦ μᾶς ἑνώνει, ἀλλὰ ἡ πίστη στὸν Ἰησοῦ μᾶς χωρίζει…»
(Schalom Ben-Chorin)

Ἡ ἑβραϊκὴ κοινότητα στὴν Αἴγινα ἦταν μιὰ κοινότητα Ρωμανιωτῶν, δηλαδὴ ἑλληνόφωνη κοινότητα ποὺ ἱδρύθηκε στὴν ἀρχαιότητα, πολὺ πρὶν οἱ Σεφαραδίτες Ἑβραῖοι διωχθοῦν ἀπὸ τὴν Ἱσπανία τὸ 1492 καὶ ἐγκατασταθοῦν στὸν ἑλληνικὸ χῶρο.

Τὸ κτήριο τῆς αἰγινίτικης Συναγωγῆς κτίστηκε περίπου τὸ 300-350 μ.Χ., ἐνῶ παρέμεινε σὲ χρήση μέχρι τὸν 7ο αἰώνα μ.Χ. Τὸν 10ο αἰώνα ὁ πληθυσμὸς τοῦ νησιοῦ μετακινήθηκε στὴν Παλαιοχώρα γιὰ νὰ προστατευθεῖ ἀπὸ τὶς ἐπιδρομὲς τῶν πειρατῶν· μαζί τους μετακινήθηκε καὶ ἡ ἑβραϊκὴ κοινότητα. Ἡ κοινότητα ἀσχολιόταν κατὰ πᾶσα πιθανότητα μὲ τὴν ὑφαντουργία καὶ τὴν βαφὴ ὑφασμάτων.

Τὸ Ψηφιδωτὸ τῆς Συναγωγῆς χρονολογεῖται στὸν 4ο αἰώνα μ.Χ., ἐκτίθεται στὸν αὔλειο χῶρο τοῦ ἀρχαιολογικοῦ χώρου τῆς Κολώνας καὶ τοῦ Μουσείου τῆς Αἴγινας, ἑνὸς σημείου ποὺ καλωσορίζει τοὺς ἐπισκέπτες καθὼς τὸ πλοῖο πλησιάζει πρὸς τὸ λιμάνι τῆς Αἴγινας καὶ εἶναι ἄμεσα ἐπισκέψιμο.

Τὸ ψηφιδωτό, διαστάσεων 13,50 μ. x 7,60 μ., ἀποτελεῖται ἀπὸ πολύχρωμες ψηφίδες σὲ γεωμετρικὰ μοτίβα μὲ μπλέ, γκρί, κόκκινα καὶ λευκὰ χρώματα. Στὸ σημεῖο ὅπου βρισκόταν ἡ εἴσοδος ὑπάρχουν δύο ἐπιγραφὲς στὰ ἑλληνικά, οἱ ὁποῖες ἀναφέρονται στὸν Θεόδωρο Ἀρχισυνάγωγο, ὁ ὁποῖος ἔχτισε τὴ συναγωγὴ «ἐκ θεμελίων» ἀπὸ δωρεές.

Ἡ συναγωγὴ τῆς Αἴγινας ἀνακαλύφθηκε ἀπὸ τὸν Γερμανὸ ἱστορικὸ τῆς βασιλικῆς αὐλῆς τοῦ Ὄθωνα Ludwig Ross τὸ 1829, στὴ θέση πίσω ἀπὸ τὸ ξενοδοχεῖο «Αὔρα». Στὴν ἀνασκαφὴ βρέθηκαν οἱ τοῖχοι ἑνὸς παραλληλόγραμμου κτηρίου μὲ ἁψίδα στὸν ἀνατολικὸ τοῖχο, ἐνῶ τὸ πάτωμά του ἦταν καλυμμένο ἀπὸ ψηφίδες σὲ γεωμετρικὰ σχέδια. Τὸ ψηφιδωτὸ καλύφθηκε γιὰ νὰ προστατευτεῖ. Μελετήθηκε ξανὰ ἀργότερα ἀπὸ τοὺς Thiersch (1901), Furtwangler (1904), Sukenik (1928) καὶ Welter (1932), καὶ τέλος μετακινήθηκε στὴν αὐλὴ τοῦ μουσείου στὴ δεκαετία τοῦ 1960 γιὰ τὴ προστασία καὶ ἀνάδειξή του.

π. ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΣΕΛΛΑΣ


ΥΓ. Εὐχαριστίες πολλὲς στὸν Elias Messinas γιὰ τὴ γενναιόδωρη βοήθειά του.

Όλα τα ένθετα τέχνης: