Ένθετο τέχνης 111
«Ο άγιος Ανδρέας λίγο πριν μαρτυρήσει»
Αισθητικά σχόλια σε μια Εικόνα του π.Σταμάτη Σκλήρη
Ακίνητος να θεωρεί με μάτια γεμάτα, με βλέμμα δυνατό και πλήρες φωτός και αισθημάτων. Το πρόσωπό του πετρωμένο, μαλακό και γλυκό μαζί. Σαν ώριμο κυδώνι η σάρκα του να μοσχομυρίζει απλότητα και τα ανακατεμένα μαλλιά του όπως τα θέλει η εικονογραφική παράδοση, πέλαγος από λευκά κύματα που συμπλέκονται ρυθμικά σε ενότητα αγαπητική. Η εικόνα χτισμένη με ήσυχη και σοφή αντίστιξη θερμών και ψυχρών χρωμάτων πλάθει τον χωροχρόνο για να φτάσει σε ρυθμική οργάνωση με στόχο εκκλησιαστικό, να παρουσιάσει το πρόσωπο κατενώπιον των πιστών, να το φέρει στον ευλογημένο ενοποιημένο χωροχρόνο της Ευχαριστιακής Σύναξης, εκεί όπου ο χώρος και ο χρόνος ενοποιούνται, εκεί όπου αίρονται οι αντιθέσεις και οι ετερότητες υπάρχουν αγαπητικά.
Με σοφία εικαστική και μαστοριά, ο π.Σταμάτης, ακολουθώντας τον βαθύτερο λόγο της εικαστικής μας παράδοσης, παράγει έργο ωραίο, έργο δηλαδή που μιμείται τη φύση στοχέυοντας στο κατά φύσιν κι όχι στο παρά φύσιν της ιδιωτικότητας. Σαν αγριολούλουδο σε ανοιξιάτικο, ολόφρεσκο, παραδείσιο λιβάδι μού μοιάζει ο άγιος Ανδρέας με το φωτεινό θερμό και λαμπερό πρόσωπό του να καλεί τη ματιά του πιστού να κοιτάξει, να σταθεί να γευτεί το νέκταρ της κεκαθαρμένης ύπαρξής του και να κινήσει κι εκείνος για το ταξίδι της επιστροφής στη γλυκειά πατρίδα της κοινωνίας των προσώπων του Χριστού και των αγίων.
Τι κοιτάζει άραγε ο άγιος Ανδρέας λίγο πριν μαρτυρήσει; Εμάς, ή μήπως το φοβερό τέλος που ξεδιπλώνεται μπρος στα διακριτικά του μάτια; Ήσυχη και σταθερή η ματιά του κοιτάζει μέσα και πέρα απ' το μαρτύριο, πέρα από τους πρόσκαιρους πόνους το φως της Ουράνιας βασιλείας, την κοινωνία των αγαπημένων, τον ίδιο το Χριστό και ταυτόχρονα όλον τον κόσμο κι όλους εμάς, που ευλαβικά στεκόμαστε μπροστά στην θαυμάσια αυτή μορφή που με τον χρωστήρα του αριστοτεχνικά έστησε ο π.Σταμάτης.
Ο άγιος Ανδρέας δεν είναι το πορτραίτο ενός ανθρώπου στο οποίο αποδίδεται απλά μια στιγμή της επίγειας ζωής του και το οποίο φανερώνει διαρκώς τη σπασμένη εικόνα του πεσμένου κόσμου, είναι ένα εκκλησιαστικό πορτραίτο, μια εικόνα, μια ζώσα παρουσία δηλαδή, η οποία είναι, εκφαίνει και φέρνει στο παρόν της ευχαριστιακής Σύναξης τις ποιότητες, τη ζωή της Βασιλείας των Ουρανών.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΟΡΔΗΣ