Ένθετο τέχνης 144
Ἕνας ἅι-Γιώργης κεντημένος
Μέσα ἀπὸ παλιὸ σκονισμένο σεντούκι, στὸν ναὸ τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, στὸν Ἑλληνόπυργο Καρδίτσας, ἀνασύρθηκε αὐτὴ ἡ κεντητὴ εἰκόνα. Ἔκπληξη γιὰ τοὺς μικρότερους, τρυφερὴ ἀνάμνηση γιὰ τοὺς μεγαλύτερους. «Τὴ θυμόμαστε! Ἦταν ἔξω καὶ πάνω ἀπὸ τὴν νότια εἴσοδο τῆς ἐκκλησίας, μέσα σὲ ξύλινο πλαίσιο καὶ τζάμι νὰ τὴν προστατεύει».
Ἡ πρώτη ἐντύπωση: τί ὀμορφιὰ διασώζει αὐτὸ τὸ κειμήλιο μέσα ἀπὸ τὴ φθορὰ τοῦ χρόνου! Ἡ φθορὰ λὲς καὶ δὲν τὴν ἀγγίζει ἢ μᾶλλον τὴ μεταμορφώνει. Τὰ χρώματα χάθηκαν κάτω ἀπὸ τὸ φῶς τοῦ ἥλιου, οἱ κλωστὲς ἀπὸ τὴν ὑγρασία ἔλιωσαν καὶ ξέφτισαν, σὲ ἀρκετὰ σημεῖα χάθηκαν, κι ἔμεινε τὸ χνάρι τους νὰ ὑποδεικνύει τὴ θέση τους. Πλαισιωμένη ἀπὸ τὰ ἀπομεινάρια μιᾶς διακοσμητικῆς μπορντούρας. Δυό-τρεῖς πούλιες καὶ χάντρες, ἡμικύκλια μὲ ἀκτίνες, «ἀχιβαδωτό» τὸ κόσμημα. Στὸ κέντρο ὁ καβαλάρης δρακοντοκτόνος Ἅγιος.
Ὄμορφες βελονιές, μὲ κανονικότητα καὶ δεξιοτεχνία τοποθετημένες, δημιουργοῦν, μὲ τὴν πλακὲ τεχνική τους, ποικιλία ἀπὸ φόρμες ποὺ σχηματοποιοῦν τὸ σῶμα τοῦ Ἁγίου, τοῦ ἀλόγου, τοῦ δράκοντα, μὲ ριζοβελονιὲς ἀνάμεσα νὰ ὁρίζουν τὰ σχήματα. Κι ὅπου χρειαζόταν μεγαλύτερη λεπτομέρεια καὶ δεξιοτεχνία, ἡ λύση βρέθηκε. Προστίθενται τμήματα ἀπὸ τυπωμένη εἰκόνα τοῦ Ἁγίου, γιὰ νὰ ἀποδοθεῖ τὸ χαριτωμένο κι ἐκφραστικὸ πρόσωπό του, τὸ στιβαρό του χέρι, ἡ κνήμη του, ἀλλὰ καὶ τὸ κεφάλι τοῦ ἀλόγου καὶ τοῦ δράκοντα. Ἄραγε, νὰ εἶχε ἡ κεντήστρα στὸ μυαλό της τὸν τρόπο ποὺ ντύνονται οἱ εἰκόνες τὸ ἀσημένιο πουκάμισο, κι ἄφησε ἀκάλυπτα τὰ ἴδια σημεῖα τῆς εἰκόνας, γιὰ νὰ τὴν ἀσπαστεῖ ὁ εὐλαβὴς πιστός; Καὶ πῶς τὴ δούλεψε; Χρησιμοποίησε ἴσως ἕνα σχέδιο σὰν τὰ ἀνθίβολα τῶν εἰκονογράφων κι ἀπάνω του κέντησε; Ἢ μήπως μιὰ χάρτινη εἰκόνα, ποὺ πάνω της ἔπαιξε μὲ τὶς βελονιές, γιὰ νὰ μὴν ξεφύγει καὶ χάσει τὸ σχέδιο;
Μιὰ εἰκόνα πιθανὸν τοῦ πρώτου μισοῦ τοῦ 20οῦ αἰ., μὲ ἁπλότητα καὶ ὀμορφιὰ πού, χωρὶς ἐπίγνωση, διαλέγεται μὲ τὴν σύγχρονη τέχνη. Οἱ λύσεις ποὺ ἡ δημιουργός του ἐφάρμοσε καὶ οἱ ἀφαιρέσεις ποὺ ὁ χρόνος «πρόσθεσε» παραπέμπουν σὲ μικτὲς τεχνικές, collage καὶ textile art. Πολύτιμη καταγραφὴ τῆς πίστης στὴ μεταμόρφωση τῶν πάντων. Κι αὐτὸ γράφεται μὲ ἀξεθώριαστα γράμματα σὲ μιὰ πανέμορφη γραφή, ποὺ διασώζει μὲ τὸ χρῶμα τὸ λευκὸ τὸ ὄνομα τοῦ Ἁγίου Γεωργίου ἀλλὰ καὶ τοῦ ἀφιερωτῆ της.
ΒΑΣΩ ΓΩΓΟΥ