Ένθετο τέχνης 119

Ἡ Salvatorkirche στὸ Μόναχο

ένθετο τέχνης


Ὁ γοτθικὸς «ναὸς τοῦ Σωτῆρος» ἢ Salvatorkirche βρίσκεται στὶς βορειοδυτικὲς παρυφὲς τῆς παλιᾶς πόλης τοῦ Μονάχου. Ἀπὸ τὸ 1829, ὅταν ἡ χρήση του παραχωρήθηκε ἀπὸ τὸν Λουδοβίκο Α΄ τῆς Βαυαρίας στὴν τοπικὴ ἑλληνικὴ παροικία, στεγάζει τὴν ὀρθόδοξη ἐνορία τῆς Μεταμορφώσεως.

Ὁ ναὸς ἱδρύθηκε τὸ 1492-1494 ὡς κοιμητηριακὸς τοῦ καθεδρικοῦ τῆς πόλης (Frauenkirche). Τὴ χρήση αὐτὴ διατήρησε ὣς τὸ 1789, ὅταν ἀνεστάλη ἡ λειτουργία τοῦ παρακείμενου κοιμητηρίου. Τὸ 1803 τὸ κτήριο περιῆλθε στὴν κατοχὴ τοῦ κράτους καὶ ἀπώλεσε προσωρινὰ τὸν λατρευτικό του χαρακτήρα, χρησιμεύοντας ὣς τὸ 1829 κυρίως ὡς ἀποθηκευτικὸς χῶρος. Ὁ μονόχωρος, μήκους 26 μ., ναὸς διασώζει σὲ μεγάλο βαθμὸ τὴν ἀρχική του κατασκευαστι­κὴ μορφή. Ἀπὸ τὰ προσκτίσματά του διατηροῦνται στὰ ΒΑ ὁ ὕψους 68 μ. πύργος καὶ τὸ σκευοφυλάκιο. Τὸ ὑπερῶο στὸν δυτικὸ τοῖχο ἀποτελεῖ προσθήκη τοῦ 17ου αἰ. Ἀρχιτεκτονικὰ ὁ ναὸς ἀποτελεῖ ἀντιπροσωπευτικὸ δεῖγμα τοῦ ὕστερου γοτθικοῦ ρυθμοῦ στὴν περιοχὴ τοῦ Μονάχου. Ἡ πλίνθινη τοιχοποιία, ἡ λιτὴ πλαστικὴ διαμόρφωση τῶν ἐξωτερικῶν ὄψεων, τὰ μεγάλα ὀξυκόρυφα παράθυρα, ἡ σύνθετη, σὲ ἀστεροειδεῖς σχηματισμοὺς διάταξη τῶν βεργίων τῆς θολω­τῆς ὀροφῆς καὶ ἡ κάλυψη τοῦ ναοῦ μὲ ἑνιαία ξύλινη στέγη βρίσκουν ἀναλογίες στὴν περίπου σύγχρονη Frauenkirche (1468-1494). Τὴ θολωτὴ στέγαση τῆς Salvatorkirche ὑποστηρίζουν ἐξωτερικὰ ἀντηρίδες καὶ ἐσωτερικὰ παραστάδες, ποὺ συνδέονται μεταξύ τους μὲ ὀξυκόρυφα ἁψιδώματα. Οἱ συμφυεῖς ἡμικίονες τῶν παραστάδων ἔφεραν ὣς τὸν 19ο αἰ. ἀγάλματα τῶν δώδεκα Ἀποστόλων.

Ἀπὸ τὴν τοιχογράφηση τοῦ ναοῦ σώζονται μεμονωμένες παραστάσεις πάνω ἀπὸ τὴν νότια πύλη (Ἀνάσταση, Ἀνάληψη) καθὼς καὶ στὸ ἐξωτερικὸ τύμπανο τῆς βόρειας πύλης (ἀφιερωματικὴ παράσταση τοῦ πατρίκιου Franz Ridler). Στὰ παράθυρα τῆς νότιας πλευρᾶς ἔχουν ἐπανατοποθετηθεῖ τμήματα τῶν ἀρχικῶν ὑαλογραφιῶν, ποὺ περιλαμβάνουν μεταξὺ ἄλλων παραστάσεις τῆς Στέψης τῆς Παναγίας, τῆς Προσκύνησης τῶν Ποιμένων καὶ τῶν Μάγων καθὼς καὶ μεμονωμένων ἁγίων. Στὸ πλαίσιο τῆς μετατροπῆς τοῦ ναοῦ σὲ ὀρ­θόδοξο τοποθετήθηκε τὸ 1829 τὸ παρὸν ξύλινο τέμπλο. Πρόκειται γιὰ ἔργο σὲ νεο-ρωμανικὸ στὺλ τοῦ αὐλικοῦ ἀρχιτέκτονα Leo von Klenze, ποὺ κοσμήθηκε μὲ εἰκόνες τοῦ ἁγιογράφου Εὐθύμιου Δημητρίου.

Βιβλιογραφία: Archimandrit M. Sakellaropulos, Die griechische (Salvator-)Kirche in München, Μόναχο 1899. K. Kotsowilis, Die Griechische Kirche in München, Κέμπτεν 1998. H. Habel, J. Hallinger, T. Weski, Denkmäler in Bayern. Landeshauptstadt München, Mitte, τ. I.2/3, Μόναχο 2009, σσ. 962-965.

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΠΑΠΑΝΑΣΤΑΣΗΣ

Όλα τα ένθετα τέχνης: